___*___
Dobra wiadomość 

Miło nam poinformować, że rozpoczęły się prace budowlane związane z przebudową ul. Spacerowej i Sikorskiego.
Z optymizmem czekamy na kolejne inwestycje dla dobra Mieszkańcow Kudowy-Zdroju (Red.)

___*___
Wyniki Konsultacji z Mieszkańcami

Poniżej zamieszczamy informacje pochodzące ze strony FB Urzędu Miasta Kudowy-Zdroju z Ankiet konsultacyjnych w sprawie zmiany metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Ilość ankiet konsultacyjnych wysłanych do mieszkańców – 3 492 szt.

Ilość wszystkich ankiet konsultacyjnych zwróconych do Urzędu Miasta – 1 646 szt.

Ilość ważnych ankiet konsultacyjnych zwróconych do Urzędu Miasta – 1 591 szt., w tym:

Ilość ankiet konsultacyjnych w których wybrano opcję „naliczanie opłat wg ilości osób 36 zł za osobę lub 35 zł za osobę” – 828 szt.

Ilość ankiet konsultacyjnych w których wybrano opcję „naliczanie opłat wg zużycia wody 11 zł/m³ lub 10,50 zł/ m³” – 763 szt.

Ilość nieważnych ankiet konsultacyjnych zwróconych do Urzędu Miasta – 55 szt., w tym:

Ilość ankiet konsultacyjnych, w których zaznaczono obie opcje – 27 szt.

Ilość ankiet konsultacyjnych, które zostały przekreślone – 20 szt.

Ilość ankiet konsultacyjnych, w których nie wybrano żadnej opcji (czyste druki) – 5 szt.

Ilość ankiet konsultacyjnych nieczytelnych (skany, zdjęcia) – 3 szt.

Dnia 20.02.2021 r. zmarła Pani Krystyna Cholawska.
Małżonka naszego Przyjaciela Henryka;  Mama Liliany i Kamili. 

Była znakomitym Pedagogiem – Absolwentką Studium Nauczycielskiego na Uniwersytecie Wrocławkim, kierunek Matematyka. 
Pierwszą pracę podjęła w szkole podstawowej nr 1 w Kudowie-Zdroju, następnie Jeleniowie i  rożnych szkołach w Kudowie.
Przez krótki  okres czasu była Dyrektorem Szkoły Podstawowej nr 1 przy ul. Buczka (aktualnie ul. Pogodna), jednakże wolała skupić się na pracy z dziećmi i powróciła do pełnego nauczania matematyki.
Jej pasja zaowocowała tym, że uczniowie lubili matematykę, a niektórzy wychowankowie Pani Krystyny odniosili sukcesy w Olimpiadach. 
Panią Krystynę zapamiętamy jako prawdziwego, oddanego Pedagoga Kudowskiego; Elegancką, pełną życzliwości Osobę kochającą kulturę, sztukę, balet i operę.

Dnia 3 marca 2021 odbędzie się Ostatnie Pożegnanie Pani Krystyny.
Rodzinie: Henrykowi oraz Córkom Lilianie i Kamili składamy wyrazy głębokiego współczucia.

Stowarzyszenie ,,Obywatelska Kudowa”-OK
Przyjaciele i Znajomi

W tym tygodniu obchodziliśmy rocznicę  oficjalnego ogłoszenia Mazurka Dąbrowskiego Polskim Hymnem Narodowym. Uczynił to Minister Spraw Wewnętrznych Felicjan Sławoj Składkowski w rozporządzeniu z dnia 26 lutego 1927r. Pieśń powstała w 1797r w Legionach Polskich w  Reggio we Włoszech, słowa napisał Józef Wybicki, do melodii ludowego polskiego  mazurka nienanego kompozytora. Już rok później pieśń była znana we wszystkich zaborach. Pierwsze słowa uroczystej pieśni poruszają nie tylko Polaków: Chorwacki hymn zaczyna się od słów: ”Joś Hrvatska ni propala”, a ukraiński hymn „Szcze ne wmerła Ukraina”.

Daliśmy dobry przykład. (Red)

___*___
KUDOWIANIE RODEM Z WARSZAWY

Bronisław MJ Kamiński

                      Pierwsi osadnicy po II wojnie światowej

Pierwsi polscy osadnicy  po zakończonej II wojnie światowej pojawili się w Kudowie Zdroju  już w maju 1945r  i  byli  to więźniowie z obozów koncentracyjnych i z robót przymusowych powracający z Niemiec. Pierwsze grupowe  przyjazdy zaczęły  się  w czerwcu 1945r i byli to przybysze z dwóch ziem, które hitlerowski okupant potraktował wyjątkowo grabieżczo, to zamojszczyzna i ziemia żywiecka. Za nimi szła potężna fala wysiedlonych z dawnych kresów wschodnich, bowiem po zmianie granic i włączeniu ziem wschodnich do ZSRR, trzeba było znaleźć miejsce do życia dla ponad 1.770.000 wysiedlonych stamtąd obywateli polskich . Ta fala  dotarła do Kudowy w lipcu i w sierpniu płynęła do 1947r. W tym wielkim polskim przypływie byli także ludzie z Warszawy, a dzieje kudowskie tej grupy  warszawskiej opisała Janina Sikorska. Wspomnienia pani Janiny zachowały się w zbiorach Aleksandra Safiera i zostały  udostępnione przez panią Reginę Safier-Radwańską. Przedstawimy kilka fragmentów jej wspomnień, a obszerniejszą publikację tych  wspomnień zamieścimy w planowanej oddzielnej książce o tamtych latach w Kudowie.  Młodszym czytelnikom trzeba przypomnieć dlaczego w te strony ciągnęli także Warszawiacy.                       

Warszawa w 1945r.

Jaka była Warszawa w 1945r? Józef Chady, żołnierz I Dywizji Kościuszkowskiej, pochodzący z podolskiego Wicynia, zabrany do Związku Radzieckiego w 1940r opisał  Warszawę  w  styczniu 1945r w swojej książce pt „Przesłanie rodzinne”. Oddajmy głos żołnierzowi, Józef Chady pisze: „W styczniu 1945r wchodziłem do Warszawy jako polski żołnierz. Nawet spieszyłem się, należałem do ochotników płynących wcześniej  przez Wisłę na utworzenie przyczółków  po stronie walczącego w powstaniu miasta. Od Sielec nad Oką, gdy tylko włożyłem mundur polskiego żołnierza, marzyłem o wkroczeniu do Warszawy. W styczniu 1945r marzenie się spełniło. Wszedłem jako zwycięski żołnierz. Oniemiałem z wrażenia. Na trasie mojego wojennego szlaku  napatrzyłem się na widoki straszne, widziałem bowiem  zrujnowane, spalone miasta i wsie rosyjskie i białoruskie. Ale dopiero wtedy, gdy zobaczy się dymiące zgliszcza swoich  świętości, groza tego, co się stało, dociera do najmniejszych zakamarków serca. Patrzyły na nas oczy wypalonych okiem  z resztek ścian wystających z ogromnych zwałów gruzu. Nasza wyśniona, piękna, wielka i święta Warszawa. Jedni mieli łzy w oczach, inni nie mogli wydobyć z siebie ani słowa, niektórzy z cicha przeklinali Niemców. Patrzyliśmy, patrzyliśmy  i rozglądaliśmy się za  żywymi ludźmi”.                           

Poszukiwanie miejsca do życia

Do takiego wypalonego i zgruzowanego miasta powracali mieszkańcy z wyzwolonych obozów .Trzeba było poszukiwać jakiegoś kąta i dachu w dalszych miejscach. Ktoś już dotarł wcześniej do Kudowy i donosił, że tu da się żyć. Pan Mietek Chomentowski  rodem z Warszawy,  wracając z obozu  koncentracyjnego  w Dachau zatrzymał się w Kudowie, zainstalował się w willi  „Szwajcarka”, zawiadomił swoich w Warszawie, że są wolne pokoje, jest dach nad głową,  znajdzie się coś do zjedzenia i praca, przyjeżdżajcie. I jechali. 

Tak wybrała się z Warszawy do Kudowy Zdroju Janina Sikorska z koleżankami, był sierpień 1945r. Nie spodziewała się, że będzie sekretarką pierwszego kudowskiego burmistrza Władysława Twardego i że w tym strasznym  świecie  dożyje całkiem przyjemnie 102 lata.

Pisałem o Janinie Sikorskiej w Pamiętniku Kudowskim z Nr 3 z  2010r, gdy w 100-lecie urodzin odwiedziliśmy ją obaj z dr Bogusławem Burgerem.
Górale żywieccy od razu, z biegu  organizowali handel, usługi, transport, drobne przedsiębiorstwa, kresowiacy organizowali gospodarstwa rolne, a warszawiaków interesował Zarząd Miejski. Ulicami, przechadzał się w cylindrze niemiecki lekarz dr Fritz Becker i zastanawiał się z troską, co stanie się  z uzdrowiskiem, gdy przybywał żywioł nie mający o uzdrowisku zielonego pojęcia. Pani Janina Sikorska – po hitlerowskim obozie –  też nie miała zielonego pojęcia  jak prowadzić sekretariat  urzędu miasta, a radziła  sobie  całkiem nie źle. Podobnie, ludzie jakoś szybko odnajdywali swoje zdolności w potrzebnych pracach, również w uzdrowisku. Dr Becker zrezygnował z noszenia celindra, zdemokratyczniał, lud zapomniał jemu ,że w czasie wojny był lekarzem frontowym w wehrmachcie, polubili go, odezwało się w naszym narodzie rycerskie echo:wróg w wojnie-przyjaciel w pokoju. Kudowa – głęboko wysunięta w zachodniej granicy państwa, zbierała  zewsząd ludzi  poszukujących dachu nad glową, bezpiecznego, miłego  otoczenia i niewiele więcej. Nawet różni powojenni kolekcjonerzy mebli, dywanów i innych atrakcyjnych  ruchomości, – tak zwani  szabrownicy –  woleli inne miejsca do uzupełnienia sobie wojennych strat, aniżeli Kudowę , gdzie było za dużo oczu i uszu wojska ochrony  pogranicza.To wojsko miało także swoją dobrą stronę i nie koniecznie tylko polityczną. 

Drogę  z Warszawy do Kudowy w sierpniu 1945r najlepiej przypomni sama Janina Sikorska. Oto fragmenty wspomnień napisanych przez nią, a dotyczące lat 1945 – 1948.

Janina Sikorska
W DRODZE DO KUDOWY

Wyjazd z Warszawy 16 sierpnia 1945r przez Katowice do Kudowy Zdroju

W Katowicach, Jadwiga zaprowadziła nas na kwaterę, na której miałyśmy przenocować, ponieważ pociąg do Kudowy odchodził dopiero następnego dnia rano.Wieczorem Jadwiga zaczęła nas dręczyć. Jeżeli pociąg odchodzi o 6-tej rano czasu moskiewskiego, to o której musimy wstać,  żeby zdążyć?  A właściwie, która  to jest godzina u nas, jeśli w Moskwie jest 6-ta rano? Czy trzeba zegarek  o dwie godziny cofnąć, czy posunąć do przodu? – Ty lepiej śpij i przestań nas nudzić – rozstrzygnęła sprawę Jana, resztę nam zostaw. Zaręczam ci, że o szóstej  czasu moskiewskiego  będziemy na dworcu. Poranek, dzień zapowiadał się pogodnie, kiedy zaczęłyśmy szturmować pociąg. Mój bagaż i bagaż Jadwigi był bardzo skromny. W plecaku miałam jedną zmianę bielizny, stare pantofle, łyżkę bez trzonka i dwie chusteczki do nosa. Resztę dobytku miałam na sobie. A sam plecak ! Irena uszyła mi go z jakiejś zasłony o nieprawdopodobnym  zielono-żółtym kolorze. Jadwiga kręciła nosem: no, nie chciałabym, żeby moje Niemki zobaczyły cię z tym plecakiem. Ale, we mnie pamięć o krzywdach niemieckich była zbyt świeża, to też dosadnie powiedziałam, co myślę  o niej i „jej” Niemkach. Za to Jana miała ze sobą  solidny tobół, który mieścił nawet  takie nieosiągalne dla mnie bogactwo, jak kołdrę. Po czyichś nogach, plecach i tobołach  dostasłyśmy się z Jadwigą do wagonu. Owszem z ławkami, ale bez przedziałów, z otwartymi na przestrzał drzwiami. Nim jednak zdążyłyśmy się rozejrzeć, z drugiej strony peronu, mocne żołnierskie głosy wezwały nas do opuszczenia wagonu. Jestem uczulona na gromkie żołnierskie głosy od czasu okupacji. Budzą we  mnie skojarzenia z nie eleganckimi czynami, to też na zasadzie odruchu warunkowego znalazłam się w następnej chwili po drugiej stronie wagonu. Obok mnie kicała Jadwiga. W osłupieniu patrzyłyśmy na Janę, która z tamtej strony – z twarzą zdeterminowaną i zaciętą, z ogniem w oczach – pchała swój tobół do wagonu, który przed chwilą opuściłyśmy z Jadwigą, a który zajmowali teraz  żołnierze radzieccy. Pogalopowałyśmy wzdłuż pociągu  w poszukiwaniu gościnniejszego wagonu. Jakim cudem po dłuższej chwili znalazłyśmy się wszystkie razem  – doprawdy nie wiem. Odetchnęłyśmy, gdy pociąg ruszył.

Podróż była długa i męcząca. Jadwiga, która już raz przebyła tą trasę  pilnowała przesiadek. Całe szczęście, bo zgubiłybyśmy się na stacjach, które jeszcze nosiły niemieckie nazwy. W pociągu, do którego przesiadłyśmy się w Kamieńcu, jakaś pani dowiedziawszy się, że jedziemy do Kudowy, przekonywała nas, że nie ma sensu tam się osiedlać. – Cała ziemia kłodzka – mówiła rysując szkic na skrawku papieru –  wrzyna się jak cypel w terytorium Czechosłowacji  i najpewniej zostanie Czechom oddana. Spojrzałam z wyrzutem  na Jadwigę, to przecież  był jej pomysł, jej i Mietka. – Czym się martwisz – odpowiedziała na to spojrzenie –  masz coś do stracenia?  Gdyby nawet tak się stało, jak ona mówi, to zrobimy sobie w Kudowie wakacje. Czy nie należą się nam po tych obozach, przez które przeszłyśmy? – Racja! Odzyskałam ducha  i jaśniej spojrzałam w przyszłość.

W Kłodzku znów przesiadłyśmy się do innego pociągu i Jadwiga, która poprzednio nas poinformowała, że na trasie  Kłodzko-Kudowa  obsługa kolejarska jest jeszcze niemiecka  była mile zaskoczona, kiedy się okazało, że nasz konduktor  jest Polakiem. Z entuzjazmem dowiedziałyśmy się, że właśnie od dzisiaj (17 sierpnia 1945r)  pociągi na tej trasie dostały obsługę polską. O zmroku mineliśmy wiadukt pod Lewinem, który zachwycona Jadwiga porównywała z mostami, przerzuconymi nad przepaściami w Alpach austriackich. Lewin jeszcze nie nazywał się Lewin, tylko po niemiecku Hummelstadt, tak jak i inne uzdrowiska na trasie Kłodzko-Kudowa. Polanica nazywała się Altheide (potem przemianowana na Puszczykowo), Duszniki  to Bad Reinerz. 

Był ciepły pogodny wieczór 17 sierpnia 1945r., kiedy wreszcie wyskoczyłam na peron w Kudowie Witał nas Mietek, wtedy już urzędnik Zarządu Miejskiego  i zarządca willi „Szwajcarka”.

Ciemną zupełnie drogą, przy której – jak się domyślałam po zapachu – znajdowały się gospodarstwa rolne, zaprowadził nas do głównej ulicy, Stalina. I znów Jadwiga miała okazję do wydawania  zachwyconych okrzyków: ulica była oświetlona, chociaż, gdy przed dwoma tygodniami opuszczała Kudowę, ani jedna lampa uliczna nie  świeciła. Latarnie stały rzadko i słabe ich  światło wydobywało z mroku i spośród drzew  fragmenty domów, jakieś ganki, wykusze, wieżyczki, łamane dachy. Stałam i myślałam , że oto po latach  okupacji i obozu, po miesiącach poniewierki w gruzach Warszawy, zaczyna się nowe życie. Jakie?  Jaka miała być ta przyszłość?  Co w sobie kryła?  Długie, szczęśliwe lata pracy i przeżyć, czy krótki wypoczynek, wakacje, przed następnym  etapem niewiadomego? Jakkolwiek by ta przyszłość się nie przedstawiała, postanowiłam sobie, że będę się cieszyć chwilą obecną. (CDN).

XXX

Miło mi uraczyć czytelników  tekstem napisanym  przez Janinę Sikorską, bardzo prawdziwie i stylistycznie pięknie. Za tydzień  następny fragment tych  jej wspomnień. Równocześnie proszę Czytelników  piszących wspomnienia  i pamiętniki o kontakt i  udostępnienie tekstów do publikacji
(Bronisław MJ Kamiński, tel. 609 981 995).

Wczoraj, godz. 16,00 z minutami odbieram telefon, na ekranie komórki wyświetla się nazwisko Zbyszek Chaber. Wiedziałam, wiedziałam, że to będzie zła wiadomość, że chcą mi zakomunikować, o śmierci Zbyszka.

***

Pamięci
Zbigniewa Chabra

Stowarzyszenie ,,Obywatelska Kudowa”-OK
Znajomi i Przyjaciele

Bohaterowie wiary
ambitni, morowi
dumni żołnierze

Swoim życiem
broniąc Ojczyznę
dowód mężnie dawali

Z pieśnią na ustach
i sztandarem
pośród, dymu i  błysków
do końca swych dni trwali.

Choć kłamcami ich nazywano
na wieczną niepamięć
na Ojczystej  Ziemi

W tył głowy strzelano
do dołów zakopano
Inko, Pilecki, Roju, Nilu…..

Ziemia wróciła Was, naszej pamięci
Zachowała się na  zawsze
Mur co miał runąć – żyje

Panie, pozwól  im
leżeć na zielonych pastwiskach…
Pod gołym  NIEBEM